Wil je graag heroriënteren, maar weet je niet in welke richting. Heb je het gevoel dat je op een dood spoor zit of ben je geconfronteerd met burn-out en wil je aan de rem trekken? Of wil je graag meer inzicht in je talenten en kwaliteiten en wil je ontdekken hoe je dit nog beter kan inzetten in bijvoorbeeld je job en in je gezinsleven?

Hieronder vind je wat meer informatie over dierencoaching en over de Spiegelmethodiek. Als jij het wilt en het past in jouw traject gaan wij hier graag mee aan de slag om jou nog beter te ondersteunen en begeleiden bij het vinden van antwoorden.

1. Wat is dierencoaching?

Bij dierencoaching wordt een getraind en opgeleid dier (voornamelijk honden, paarden, ezels en alpaca’s) ingezet om de lopende of nieuw op te starten coaching van cliënten te ondersteunen. Dieren kunnen de extra spiegel voorhouden die de cliënt op dat moment nodig heeft.

• Wanneer wordt dierencoaching toegepast?  Wat zijn de aanleidingen bij de klant om dierencoaching in te zetten in loopbaanbegeleiding. Naar aanleiding van welke specifieke vragen of situaties of op welk moment?

Dierencoaching kan in de loop van een loopbaantraject worden ingebracht, of kan onmiddellijk na het scherpstellen van de coachvraag opgestart worden. Hierbij wordt steeds de spiegelmethode gebruikt die de andere gebruikte methodieken tijdens het begeleidingstraject volledig ondersteunt. Vaak is het voorhouden van die spiegel nuttig op momenten dat de cliënt niet meer uit zijn eigen denkpatronen kan treden en zijn gedachten niet meer geordend krijgt. Daarnaast wordt de link gelegd met de communicatieve vaardigheden van de cliënt. Grenzen aangeven is hier een terugkerend thema. Door het contact met het dier krijgt hij inzichten over zijn eigen ontwikkelingsproces, zijn eigen talenten en valkuilen.

Bovendien zorgt het dier mee voor de cirkel van veiligheid en vertrouwen. Cliënten die het moeilijk hebben om zich open te stellen zijn hier dus zeker mee gebaat.

Bij cliënten die zich niet comfortabel voelen bij dieren of ronduit bang zijn zal deze methodiek uiteraard niet worden ingezet.

• Hoe worden andere methodieken toegepast in combinatie met het contact met dieren?

De spiegelmethodiek met dieren wordt steeds gebruikt ter ondersteuning van de andere methodieken die in het traject gebruikt worden. Afhankelijk van de coachvraag wordt deze methodiek ingezet op het juiste moment in het traject. Bij vragen rond communicatie wordt de koppeling gemaakt met geweldloze communicatie en NLP, bij vragen rond talenten en uitdagingen zetten we het Kwadrant van Offman in. Bij de sessie die volgt op de spiegelsessie wordt teruggegrepen naar de inzichten die werden opgedaan en naar gevoelens die daarbij naar boven kwamen.

• Hoe komen cliënten terecht bij de methodiek dierencoaching terecht als het geen deel uitmaakt van de basis dienstverlening?

Als de coach het gebruik van dierencoaching nuttig acht, bespreekt hij dit met de cliënt. Als ook hij dit ziet zitten wordt hij doorverwezen door de coach naar een collega voor de sessie in kwestie. Op dat moment is het belangrijk dat er een goede overdracht is na de sessie. Een andere optie is dat de coach zelf een samenwerking aangaat met organisaties die De spiegelmethodiek met dieren aanbieden.

• Komt er een specifiek publiek op af? Hebben deze klanten dezelfde noden? Zijn er gemeenschappelijke factoren?

In principe kan dierencoaching in elk traject, ter ondersteuning, in gezet worden. Bij volgende vraagstukken/ komt De Spiegelmethode echt tot zijn recht:

-Communicatieve vaardigheden
-Ontdekken van talenten en kwaliteiten

-Grenzen ontdekken en aangeven
-Focussen op het nu – mindfulness
-Vragen rond vertrouwen en veiligheid

We merken dat mensen vaak naar dierencoaching grijpen op het moment dat ze al heel wat begeleiding achter de rug hebben en waar ze, volgens heb, nog geen antwoord op hun coachvraag mee hebben gevonden. Het gaat dan om mensen die op zoek zijn naar nieuwe inzichten en nog dieper willen gaan in hun eigen ontwikkelproces. Een gemeenschappelijke factor is uiteraard dat ze een hart voor dieren hebben en dat ze er niet voor terugschrikken om ‘hun handen vuil te maken en met hun voeten in de modder te staan’. Wij hebben echter de ervaring dat mensen die niet perse grote dierenvrienden zijn ook heel gebaat kunnen zijn met deze methodiek. Vandaar de grote meerwaarde van het te kunnen inzetten bij de trajecten loopbaanbegeleiding. De onderwerpen die hierboven worden weergegeven zijn immers zeer vaak aan de orde bij een burn-out problematiek en dat is in vele gevallen ook de aanleiding van een de opstart van loopbaanbegeleiding.

• Hoe voorkom je als coach dat alle aandacht naar het dier gaat?

Alle dieren die worden ingezet bij het gebruik van de Spiegelmethodiek hebben een intensieve training ondergaan. Zij staan op dat moment in het teken van de cliënt en bij alle acties die met of door het dier gebeuren tijdens een sessie staat de cliënt en zijn coachvraag dan ook centraal.

• Hoe combineer je dierencoaching met de begeleiding ‘on desk’? Hoe verwerk je de inzichten in de rest van de begeleiding en het POP?

Bij de sessie die volgt op de spiegelsessie wordt teruggegrepen naar de inzichten die werden opgedaan en naar gevoelens die daarbij naar boven kwamen. Uiteraard maakt dit een belangrijk deel uit van het ontwikkelproces van de cliënt en worden deze inzichten meegenomen en vertaal naar actie in het POP.

• Wat is de tijdsverhouding tussen de inzet van deze methodiek en de gehele begeleiding?

Het aantal uren dierencoaching in een begeleiding wordt beperkt tot twee van de zeven beschikbare uren. Idealiter is het niet de eerste sessie na de intake en zeker ook niet de laatste. Wanneer deze sessie plaatsvindt in het traject wordt besproken door de coach en de cliënt.

• Welk achterliggend theoretisch kader bestaat er over dierencoaching?[1]

Dieren motiveren en mobiliseren. Alleen al de aanwezigheid van een dier kan in verschillende situaties de betrokkenheid en inspanning van een cliënt al verhogen. Er kunnen vier belangrijke effecten van AAI (Animal Assisted Interventions) onderscheiden worden:

-Socialiserend effect: dieren brengen communicatie op gang

-Motiverend effect: dieren helpen om grenzen te verleggen

-Mobiliseren effect: dieren brengen mensen in beweging

-Relaxerend effect: dieren brengen mensen tot rust

De laatste 25 jaar werd veel onderzoek verricht naar wat nu precies de effecten zijn van dieren op mensen. A. Flamang, docent aan de VIVES Hogeschool, zet de bewezen effecten op een rijtje:

-Dieren brengen mensen tot rust en verlagen stressniveaus;

-Dieren hebben een angstverlagend effect;

-Dieren verminderen gevoelens van eenzaamheid;

-Dieren verminderen depressieve gevoelens;

-Dieren kunnen onveilige hechtingspatronen doorbreken;

-Dieren verminderen de perceptie van pijn;

-Dieren faciliteren sociale interactie en communicatie tussen mensen

-Dieren scherpen het inlevingsvermogen aan;

-Dieren verbeteren de zelfcontrole van mensen

-Dieren scherpen het verantwoordelijkheidsgevoel van mensen aan;

-Dieren kunnen het zelfvertrouwen van mensen verbeteren;

-Dieren verbeteren het algemeen welbevinden en maken mensen blij;

-Dieren bevorderen het leervermogen;

-…

Een greep uit relevante lectuur en onderzoeken (meer beschikbaar op vraag):

BRUNEAU, L., JOHNSON, A. (2011/03 – 27), Fido and Freund meet!: Integrating Animal-assited Therapy into traditional Counceling Theories. New Orleans: American Counseling Association Conference & Exposition.

CHANDLER, CYNTHIA, K. (2005), Animal Assisted Therapy in Counseling. New York: Taylor&Francis Group.

Delta Society (2003), Standards of practice for animal-assisted activities and therapy, Renton, WA: Delta Society.

JANSSEN, M. & BAKKER, F. (2007), De therapeutische werking van huisdieren bij psychiatrische problemen: een literatuurstudie. Amsterdam: AdSearch.

LIND, N. (2009), Animal Assisted Therapy: Activities to Motivate and Inspire. USA: PYOW Publishing, Ink.

MORRIS, M. (2014), Humane Education, the Inner Worlds of Animals and Animal Assisted Therapy. International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 4 (N°7). Via www.ijhssnet.com.

URICHUK, L. & ANDERSON, D. (2003), Improving mental health through animal-assisted therapy. Alberta, CA: The Chimo Project.

1. Welke bijdrage heeft dierencoaching tot het inzicht rond competenties?

Hierbij verwijzen we graag naar het antwoord bij vraag 5. Dierencoaching komt echt tot zijn recht bij de zoektocht naar verdiepende antwoorden rond thema’s als communicatie, talenten en persoonlijke valkuilen, persoonlijke waarden-oefeningen, grenzen bepalen en aangeven, focussen op het nu, …

Dit zijn dé type-onderwerpen die aan bod komen bij zo goed als elke coaching. De meerwaarde lijkt ons dus zeer groot te zijn. 

1. Beschrijving van een traject

Hierbij verwijzen we naar het traject van Lieve. Zij was, nadat ze de diagnose van een chronische ziekte kreeg, op zoek naar haar job-gerelateerd toekomstbeeld. Het was voor haar immers snel duidelijk dat haar huidige werkgever niet zat te wachten op een ‘zieke medewerker’. Vermits zij zich voor een groot deel identificeerde met haar leidinggevende job was voor haar dat toekomstbeeld helemaal niet meer helder. Haar traject zag er als volgt uit:

STAP 1 (sessie van één uur): ON DESK: Intake en scherpstellen van de coachvraag – hoofd -en bijvragen van elkaar onderscheiden – klassiek coachgesprek

Resultaat: “Met welke job kan ik mijn ziekte, mijn dynamisch karakter, mijn drive om te werken en mijn gezin combineren terwijl mijn talenten toch tot hun recht kunnen komen.”

STAP 2 (sessie van één uur):  ON DESK: gebruikte methodiek: Enneagramtype bepalen

STAP 3 (sessie van één uur): ON DESK: gebruikte methodiek: Visualiseren van de toekomst (moodboard/mindmap)

STAP 4: (sessie van één uur): ON DESK: persoonlijkheid en beeld van de toekomst worden actiegericht gecombineerd met START-STOP-CONTINUE oefening.

Lieve geeft aan dat ze doorheeft dat ze veel beter grenzen wil leren aangeven, maar dat ze daar echt op vastloopt. ‘Nee zeggen’ behoort niet tot haar standaard taalgebruik omdat ze vaak vervalt in please-gedrag. Ze is op zoek naar bevestiging buiten zichzelf en botst regelmatig op hardnekkige onzekerheid. Ook voor haar diagnose was dit al een issue en het is er nu niet beter op geworden. Ook in haar job speelt dit haar grote parten omdat ze door altijd ‘ja’ te zeggen vaak over haar grenzen laat gaan. Door haar diagnose wordt dat nu ook nog letterlijk gevaarlijk.

STAP 5: (sessie van twee uur): ON THE FIELD: Spiegelmethodiek met honden rond grenzen stellen. Er wordt interactie tussen verschillende honden gecreëerd en samen met de coach observeert Lieve het gedrag en de lichaamstaal van de honden. Het valt op dat die onderling heel duidelijke grenzen aangeven en dat die vaak worden gerespecteerd door de anderen. Nadien gaan ze gewoon verder in hun spel. Door grenzen aan te geven blijft het leuk en veilig voor iedereen. Na de bespreking van deze inzichten doet Lieve een oefening met de honden. Hierbij wordt ze door de coach uitgedaagd om het verschil tussen handelen met duidelijke grenzen en zonder grenzen aan te voelen. Waar zitten de verschillen? Hoe voelt dat? Hoe kan je dit toepassen in je dagelijks leven? Wat heb je daarvoor nodig? Hoe kan een job daarin passen? De vertaling naar de concrete praktijk wordt gemaakt door de juiste coachvragen te stellen. Ondertussen zijn de honden aanwezig en voelen zij aan wanneer Lieve het moeilijk krijgt. Op dat moment komen zij tussen waardoor Lieve haar gedachten kan ordenen en tot inzichten kan komen. De coach maakt ook de link naar ‘leven in het hier en nu’ en introduceert mindfulness.

STAP 6: (sessie van een uur): ON DESK: Afsluitende sessie waarin de inzichten van vorige sessie worden besproken en waarin wordt bevraagd hoe Lieve deze eventueel al heeft toegepast in haar leven. Lieve beseft dat het aangeven van grenzen nu meer dan ooit van belang is voor haar welzijn en dat dit bij haar huidige werkgever niet wordt aanvaard. Ze heeft beslist om aan de slag te gaan als freelance consultant en te kiezen voor dezelfde job, maar volgens haar eigen ritme. Samen met haar echtgenoot en een boekhouder heeft ze al een financieel plan gemaakt en bereid ze haar ontslag voor.

[1] Bronnen:

-Pauwels, I. Therapie voor en door honden, 2015.

-Flamang A., Van kip tot zorgkip. Boerderijdieren succesvol introduceren in een welzijns -of zorgcontext,  2015