Een dierengedragstherapeut is geen dierentrainer, ook geen dierenfluisteraar, geen dierengedragskeurmeester en geen dierenpsychologe. Bovendien heb je deze titels voor honden, katten, paarden, papegaaien, konijnen, … Maar zie jij door de bomen het bos nog?
Studies en erkenningen
Dit zijn allemaal verschillende beroepen met des gevolge verschillende specialisaties, studies en competenties. Helaas zijn geen van deze beroepen voorlopig erkend. En daar wringt het schoentje. Iedereen kan, met of zonder opleiding, zich een desbetreffende titel aanmeten. Er zijn verschillende ‘therapeuten’ zonder diploma die toch op hun site de term ‘gediplomeerd’ gebruiken. Mensen moeten voor ze een behandeling starten, vragen waar ze hun diploma behaald hebben. Internationaal hebben we beroepsverenigingen (In Nederland Alpha en in België APBCT) met strenge criteria en onderhandelingen met overheden om hier in de toekomst verandering in te brengen. Bovendien hebben we wel internationaal (door de overheid) erkende beroepsopleidingen. Hier kunnen mensen het beroep in de hondenbranche onder de knie krijgen en in de toekomst zich onderscheiden van de wanne-be’s. Welke ik deels verantwoordelijk acht voor het onderuit halen van mijn beroep door o.a. de media.
Beroepen en begrippen op een rijtje
De job van hondentrainer of hondeninstructeur is al ‘eeuwen’ oud. Mensen en dan vroeger vooral mannen, trainden honden. Ze deden dit als hobby in de hondenschool of voor familie en kennissen. Of als beroep bij de politie, … door bijvoorbeeld speurhonden in te zetten. De trainingsmethodes verschillen enorm van de meest gebruikte trainingsmethodes nu al houden sommige trainers zich nog steeds vast aan oude methodes die gepaard gaan met straf en pijn. Dit is echter achterhaald door verschillende recente studies en onderzoeken. Sociaal leerproces, bekrachtigen enz… zijn hier maar een paar begrippen die naar boven komen, naast klassiek en operante conditionering. Uiteraard dient je hond, net als een kind, opgevoed te worden, zonder flower power ‘toestanden’ . Gelukkig komt er tegenwoordig bij hondentrainers meer professionaliteit opduiken en volgen meer en meer trainers eerst een opleiding voor ze aan de slag gaan met de trouwe en dierbare vriend van iemand anders. Het is niet (meer) voldoende dat je zelf je eigen hond of honden kan trainen om iemand anders goed te kunnen verder helpen met de training van hun dier!
Hondentrainer of hondeninstructeur wordt in de volksmond ook wel eens hondenmeester of hondentemmer genoemd en qua diploma vaak kynologisch instructeur. Je kan je verder specialiseren in instructeur speuren, flyball, dogfrisbee, body and balance, freestyle enz… met andere woorden in elke sport die er bestaat met honden. Een dier trainen is bovendien nog iets heel anders dan een dier opvoeden. Trainen wordt in de Van Dale gedefinieerd met twee betekenissen: ‘stelselmatig oefenen in een tak van sport’ en ‘oefenen in een bepaalde vaardigheid’. Trainen kan voor verbetering zorgen door lichamelijke of geestelijke adaptiviteit van mensen of dieren. Opvoeding is, volgens wikipedia, het proces waarin een persoon – meestal een kind – of dier wordt gevormd naar de normen en waarden (regels) van diens opvoeder(s) en daarmee meestal naar de voornaamste normen en waarden (regels) van de samenleving waarin hij leeft. Opvoeden beoogt behalve socialisatie een dier tot zelfstandigheid te brengen.
Opvoeden en gewenst gedrag aanleren en installeren is meer een taak van een gedragstherapeut want een trainer gaat over het algemeen enkel werken met conditioneringstechnieken en een mens en dier zijn zoveel meer.
Volgens wikipedia is therapie of behandeling het volgende:
- een onderdeel van de (reguliere of alternatieve) geneeskunde dat zich bezighoudt met behandeling of genezing van ziekten of de verlichting van symptomen (in deze betekenis heeft het geen meervoud);
- de toepassing van inzichten uit de therapie (betekenis 1) op een bepaalde ziekte of een bepaald symptoom (in deze betekenis is wel een meervoud mogelijk);
- een afkorting van psychotherapie (voorbeeld: “ik ben een half jaar in therapie geweest”);
- een algemene methode om iets te verbeteren (voorbeeld: “de dienstverlening hapert maar de therapie is vooralsnog onduidelijk”).
Een specifieke therapie volgt op de diagnose die gesteld wordt na anamnese en onderzoek. Een therapie kan ook deel uitmaken van de diagnose en wordt dan proefbehandeling of therapeutische diagnose genoemd. Afzonderlijke therapieën kunnen worden ingedeeld bij de reguliere geneeskunde, de alternatieve geneeskunde of de sociaal-psychologische gezondheidszorg. De werkzaamheid van de diverse therapieën of behandelingswijzen kan zeer verschillend zijn en wordt soms betwist, bijvoorbeeld omdat het placebo-effect een rol speelt.
Dit laatste is echter, volgens mij, geen issue bij een dier want daar werkt het of werkt het niet.
Een hondengedragstherapeut wordt verkort ook wel eens hondentherapeut genoemd of commercieel hondenfluisteraar en qua diploma kynologisch gedragstherapeut (KGT). Mensen, die een beroep willen uitoefenen met honden, maken er allerlei titels van zoals bijvoorbeeld hondengedragsopvoeder, … Dit is vaak om hun gebrek aan diploma’s te verdoezelen en/of de klant te verwarren.
Volgens wikipedia is gedragstherapie theoretisch gezien een therapeutische werkwijze om gedrag en gedragsverandering via therapie te begrijpen en is praktisch bezien een techniek om op een opbouwende wijze gedrag te veranderen. Gedragstherapeuten pogen ongewenste gedragingen en emoties te doen verdwijnen of te veranderen door de prikkel aan de basis hiervan, te koppelen aan een ander, constructiever gedrag. In tegenstelling tot wat men wel denkt, werkt men in de gedragstherapie niet of nauwelijks met een systeem van straffen om gedrag af te leren, maar meer met een beloningssysteem om een gedragsverandering (verbetering) aan te leren. Straf maakt namelijk alleen duidelijk wat iemand niet moet doen, en niet wat wél gewenst gedrag is.
Er zijn in gedragstherapie verschillende technieken, toepassingen en stromingen. Het is geen exacte wetenschap maar een Gamma wetenschap.
Je kan je verder specialiseren als holistisch hondengedragstherapeut of klinisch hondengedragstherapeut. Een meer wetenschappelijke vorm van dierengedrag vindt je terug in ethologie, een specialisatie van de exacte wetenschap biologie.
Holisme (Grieks: holon: het geheel) is het idee dat de eigenschappen van een systeem (fysiek, biologisch, technisch, chemisch, economisch, enz.) niet kunnen worden verklaard door de som van alleen zijn componenten te nemen. Holisme is ook de naam die gegeven wordt aan de levensovertuiging waarbij de essentie is dat alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is. (wikipedia)
Een holistisch hondengedragstherapeut leert werken met complementaire therapieën. Bachbloesmens, kruiden enz… waarover hij het verder heeft, zijn complementaire therapieën en kunnen door iedereen, bij mens en dier, ingezet worden, als alle betrokken partijen dit een meerwaarde vinden. Dit is geen standaard onderdeel van training of (gedrags)therapie.
Klinische psychologie is de toepassing van psychologische inzichten in een klinische (gezondheids-; van het Grieks κλινη = bed) context. De verschillende vormen van klinische psychologie worden ingezet ter verlichting van psychische spanningen en depressies en in het algemeen ter bevordering van de geestelijke gezondheid. De klinisch psycholoog is ‘scientist-practitioner’ en is in staat om wetenschappelijke inzichten toe te passen in de klinische praktijk.(Wikipedia)
Een klinisch hondengedragstherapeut mag bijvoorbeeld werken met gedragsmedicatie bij honden.
Let er ook op dat psycholoog een beschermde titel is geworden en dat de titel therapeut ook meer beschermd wordt en dat er meer en meer de term ‘beoefenaar’ gebruikt wordt. Maar dit is voornamelijk in de humane sector het geval. Mensen die discussies willen voorkomen kunnen ook de term hondencoach gebruiken. Deze is niet beschermd. Helaas dan ook voor veel interpretatie vatbaar.
Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van biologie, waarin het gedrag van dieren centraal staat. Ook vanuit de psychologie (in de vergelijkende psychologie, het behaviorisme of de leerpsychologie) wordt het gedrag van dieren bestudeerd. Bijvoorbeeld het bekende pavloveffect (voorwaardelijke reflex) is ontdekt door de fysioloog Ivan Pavlov bij onderzoek naar honden. (wikipedia)
Ethologie wordt gezien als een exacte wetenschap. Het is een wetenschappelijke studie waar helaas vaak de praktijk en ‘in the field’ staan ontbreekt.
Dierenfluisteren, dierentolk en dierencommunicatie
Dierentolken beoefen de kunst van het communiceren met dieren of het dieren fluisteren. Deze techniek is gebaseerd op drie punten.
- Wat eigenaars of verzorgers vertellen
- Wat de lichaamstaal of het gedrag je vertelt
- Wat je intuïtief weet, ziet, hoort, ruikt en voelt ofwel het telepathisch contact
Lees het volledige artikel op: https://www.toscanzahoeve.be/dierencommunicatie-en-dierenfluisteren-gebaseerd-op-drie-punten/
Gamma wetenschap
Dierengedrag, lichaamstaal en emoties is echter een Gamma wetenschap en bijgevolg geen exacte wetenschap zoals bijvoorbeeld de bèta wetenschap wiskunde. Er dient nog heel veel onderzocht te worden en het onderwerp ‘dier’ heeft natuurlijk in de wetenschap een ondergeschikte rang op het onderzoek naar ‘mens’. Bijgevolg kan het zijn dat er bepaalde dingen NU nog niet bewezen zijn volgens bepaalde personen maar dat dat zeker niet uitgesloten moet worden, omdat het tegendeel ook nog niet bewezen is. Volgens wikipedia:
Met gammawetenschappen bedoelt men in Nederland en Vlaanderen de wetenschappen die zich met maatschappij en gedrag bezighouden: onder andere sociologie, antropologie, economie, rechten, politicologie, psychologie en communicatiewetenschap. Zij nemen dus een tussenpositie in tussen alfa– en bètawetenschappen. De gammawetenschappen hebben zich methodologisch sterk gemodelleerd op de natuurwetenschap, terwijl hun onderzoeksobject grotendeels samenvalt met de inhoud van de geesteswetenschappen. In Vlaanderen heeft men het meestal over gedragswetenschappen. Een alfawetenschap is in Nederland en Vlaanderen de benaming voor een wetenschap die zich met de producten van de menselijke geest bezighoudt. Deze groep wordt ook wel geesteswetenschappen genoemd.
Bèta of de exacte wetenschappen zijn die takken van wetenschap die gebaseerd zijn op natuurwetten en theorieën die gekenmerkt worden door wiskundige modellering, formele logica en (met uitzondering van de wiskunde) experimentele toetsing (de wetenschappelijke methode). Ze worden, voornamelijk in Vlaanderen, soms ook aangeduid als positieve wetenschappen, in Nederland ook als bètawetenschappen. Welke vakgebieden er precies onder vallen, is niet eenduidig bepaald. Een ruime definitie omvat alle natuurwetenschappen en technische wetenschappen alsmede wiskunde en informatica. Een meer beperkte definitie sluit bijvoorbeeld (delen van) de biologie en de aardwetenschappen uit en beperkt de notie grotendeels tot wiskunde, natuurkunde en scheikunde. De Nederlandse term bètawetenschappen omvat de brede definitie.
Dierencommunicatie is meer een Alpha wetenschap en heldervoeldendheid, reiki, enz… is ook Alpha. En is dus niet bewezen zoals bij een bèta of exacte wetenschap.
Ethologie is wel een bèta wetenschap.
Emoties bij dieren en antropomorfisme
Als je werkt met dieren wordt er ook dikwijls gesproken over emoties bij dieren en het gevaar van antropomorfisme . Antropomorfisme betekent volgens wikipedia: ‘van menselijke gedaante’. In wetenschap en filosofie wordt de term gebruikt als menselijke eigenschappen en waardeoordelen worden toegeschreven aan niet-menselijke wezens (dieren, planten, goden) of dingen. In de moderne wetenschap wordt er meestal van uitgegaan dat deze manier van denken onjuist is.
Uiteraard gebeurt het dat we menselijke eigenschappen (onterecht) geven aan dieren, maar dit is vaak heel bewust. Het is namelijk makkelijker aan mensen dingen uit te leggen die aanleunen en passen in hun denkkader. Als je je hiervan bewust bent, schuilt er in antropomorfisme geen enkel kwaad en kan het een goed hulpmiddel zijn in het begeleiden van mens en dier.
ECT scans bij dieren hebben wetenschappelijk aangetoond dat dieren emoties en cognitief begrip hebben. Dus emoties bij dieren is (nog) geen exacte wetenschap maar ook geen volledige geesteswetenschap meer. Het kan al deels bewezen worden en neemt daarom een tussen positie in tussen alfa– en bètawetenschappen. Het maakt verder niet uit, zolang je maar weet met wat je bezig bent… met levende wezens!
In vakjes steken
Ik persoonlijk ben geen exacte wetenschapper. Ik hou ervan ook te experimenteren en te filosoferen naast hetgene bewezen is. En dit natuurlijk binnen de grenzen van het dieren en mensenwelzijn. Dat maakt het vaak voor mensen verwarrend. Dat doet me denken aan de film ‘divergent’ (1)…
Maar ik ben bekwaam in verschillende disciplines dus beoefen zowel alpha als gamma wetenschap en wat mij betreft ook bèta wetenschap. Want ik werk met kruiden en Bachbloesems bij dieren. Dit is in mijn ogen bijna bèta want waarom komen er anders zoveel wetten dat enkel wetenschappers dit mogen gebruiken in hun praktijk? Waarom zijn ze momenteel zoveel bezig met het in vakjes steken van termen? Heel veel zaken in dierengedrag worden nu pas ontdekt. Dingen die niet bewezen zijn, deden ze vroeger en vaak nog, heel weinig research over… Wetenschap is volop in evolutie en wie weet waar het gaat eindigen? Het is eigenlijk wel grappig dat politiek, rechten en economie ook geen exacte wetenschap is en dat de mensen die ons land leiden ook in een wetenschappelijk deel zitten dat in evolutie zit…
Beroepen met dieren
Naast deze beroepen heb je nog dierenarts, dierenarts assistente, ringmeester, dierenzorg, trimmers, medewerkers in een asiel, dierenwinkel uitbater, dierenverzorger, therapiediertrainer, therapiedierbegeleider, shiatsutherapeut, hydrotherapeut, enz… Vroeger was het makkelijker als je met dieren wou werken: het was dierenarts, bioloog of niets. Honden trainen deed je enkel voor de hobby. Gelukkig heb je nu meer keuze. Alleen is het niet meer zo duidelijk en zijn er dringend duidelijke regels en wetgevingen nodig.
Hoop
Ik hoop alvast, als dierengedragskeurmeester, kynologisch instructeur, therapiediertrainer, dierentolk en holistisch dierengedragstherapeut (want ik werk met verschillende dieren) met dit overzicht uw bos wat duidelijker gemaakt te hebben…
—————————————————————————————————————————————————————
- Sciencefictionfilm met Shailene Woodley waarin een tiener in een toekomstige maatschappij ingewijd wordt in een speciale groep. In de stad Chicago is de toekomstige maatschappij opgedeeld in vijf groepen. Alle zestienjarigen moeten kiezen bij welke groep zij voor de rest van hun leven willen horen. Tris Prior breekt met haar familie en kiest voor de groep Onverschrokkenheid, waar moed de meest gewaardeerde eigenschap is. Tijdens de zware en gevaarlijke inwijding moet ze haar grootste angsten onder ogen komen en leert ze om te vechten. Daarnaast begint ze nieuwe vriendschappen en valt voor haar leider Four. Ondertussen draagt Tris een groot geheim met zich mee, haar persoonlijkheidstest gaf aan dat ze ‘afwijkend’ is en bij meerdere groepen zou passen. Deze uitslag moet ze geheim houden… Divergent is gebaseerd op het gelijknamige boek van Veronica Roth.