Een recente TikTok-video van een ‘huilende’ bizon, vastgelegd door fotograaf Chris Henry, veroorzaakte begin februari een golf van reacties op sociale media. Met meer dan twee miljoen views zorgde de video voor veel discussie en vragen over de emoties van dieren. Maar kunnen dieren echt verdrietig zijn? En vertonen ze vergelijkbare emotionele uitingen als mensen, zoals huilen van verdriet?

Traanvocht bij Dieren

Traanvocht is niet alleen van belang voor mensen, maar ook voor tal van andere dieren, waaronder katten en honden. Deze dieren hebben traanklieren die waterig vocht produceren, evenals harderklieren die slijm afscheiden om het hoornvlies te beschermen. Naast het bevorderen van ooggezondheid, spelen traanklieren ook een rol bij het markeren van territorium en het communiceren van emoties, zij het op een subtielere manier dan bij mensen.

Verschillende Soorten Tranen

Net zoals bij mensen, kunnen bij dieren verschillende soorten tranen worden onderscheiden. Basale tranen dienen voor het basisonderhoud van het oog, terwijl reflextranen worden geproduceerd als reactie op externe stimuli zoals pijn, irritatie of letsel aan het oog.

In het geval van productievarkens zijn onderzoekers ook traanachtige sporen opgemerkt in situaties waarin hun welzijn mogelijk wordt aangetast. Deze sporen zijn zichtbaar als gekleurde vlekken op hun gezichten, afkomstig van vocht uit de zogenaamde harderklier, een klier die bij mensen slecht ontwikkeld is. Deze tranen worden vaker waargenomen in stressvolle situaties, wat blijkt uit verhoogde niveaus van fysiologische stress, zoals gemeten aan de hand van hartslagvariabiliteit.

De aanwezigheid van kliertranen gaat vaak gepaard met andere tekenen van verminderd welzijn bij de varkens, zoals beschadigde staarten door bijten en een hogere mate van angst om benaderd te worden door mensen. Een vergelijkbaar fenomeen, bekend als ‘bloedtranen’, is ook gedocumenteerd bij ratten onder omstandigheden van omgevingsstress. Deze bloedkleurige tranen worden gevormd in en rond de binnenste ooghoeken als reactie op stressoren in hun omgeving.

Hoewel er een verband lijkt te zijn tussen het optreden van deze tranen en het welzijn van de dieren, is er nog meer onderzoek nodig om de exacte oorzaken en implicaties van dit fenomeen volledig te begrijpen.

Het Mysterie van Emotioneel Huilen bij Dieren

Emotioneel huilen wordt over het algemeen beschouwd als een unieke menselijke eigenschap, maar er zijn anekdotische bewijzen van dieren die tranen laten in verband met bepaalde emotionele toestanden. Een recente studie bij honden heeft bijvoorbeeld aangetoond dat ze tranen afscheiden bij positieve emoties, met name wanneer ze herenigd worden met hun eigenaar. Deze bevinding suggereert dat traanproductie bij dieren mogelijk een rol speelt in sociale interacties en het versterken van de band tussen mens en dier.

Antropomorfisme en Interpretatie van Dierlijk Gedrag

Bij het observeren van dierlijk gedrag is het belangrijk om voorzichtig te zijn met antropomorfisme, het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan dieren. Tranen bij dieren worden vaak onterecht geïnterpreteerd als tekenen van verdriet, terwijl ze eigenlijk een bredere reeks functies kunnen hebben, zoals oogbescherming, communicatie of fysiologische reacties op stress.

De Rol van Oxytocine bij Honden

Interessant is dat onderzoek heeft aangetoond dat honden oxytocine produceren, het ‘knuffelhormoon’, wanneer ze oogcontact maken met hun eigenaar. Deze hormonale respons kan traanproductie bij honden beïnvloeden en mogelijk verklaren waarom sommige honden tranen laten bij hereniging met hun geliefde eigenaar.

Conclusie: Een Complex Onderzoeksterrein

Hoewel er nog veel onbekend is over emotionele uitingen bij dieren, is het duidelijk dat het begrijpen van deze fenomenen een complex terrein is dat verder onderzoek vereist. Terwijl wetenschappers blijven zoeken naar antwoorden, is het belangrijk om een kritische blik te behouden en niet voorbarig menselijke emoties toe te schrijven aan dieren. Het observeren en begrijpen van dierlijk gedrag draagt bij aan ons respect voor en begrip van de diverse en fascinerende wereld van de dieren om ons heen.

Wil je meer weten over emoties, intelligentie, gedrag of lichaamstaal van je kat of hond? Volg dan een beroepsopleiding of een losse (online) workshop bij Toscanzahoeve.