Wellicht heb je gemerkt dat je hond regelmatig zijn hoofd kantelt wanneer je tegen hem praat of wanneer hij een geluid hoort. Maar wat betekent dit gedrag eigenlijk?

Van nature kantelen veel dieren hun hoofd in de richting van een geluidsbron. Kerkuilen zijn bijvoorbeeld meesters in deze techniek, waarbij ze niet alleen hun hoofd kantelen maar ook hun nek tot wel 270 graden draaien. Hierdoor kunnen ze geluiden beter lokaliseren doordat het ene oor eerder geluid opvangt dan het andere. We kunnen aannemen dat honden iets vergelijkbaars doen, en in de praktijk lijkt dit te kloppen.

Een andere reden waarom honden hun hoofd kantelen, is wanneer ze aandachtig zijn of iets als relevant beschouwen. Het lijkt erop dat ze echt luisteren en proberen informatie te verwerken uit wat ze horen, inclusief menselijke stemgeluiden. Honden zijn sociale wezens en hebben zich aangepast aan het samenleven met mensen, zelfs tot het punt waarop ze menselijke gezichtsuitdrukkingen kunnen herkennen. Het kantelen van het hoofd kan een teken zijn van sociaal aangepast gedrag, waarbij ze laten zien dat ze actief betrokken zijn bij wat er gezegd wordt.

Recent onderzoek, uitgevoerd door wetenschappers onder leiding van Andrea Sommese aan de Eötvös Loránd Universiteit in Hongarije en gepubliceerd in 2021 in het tijdschrift Animal Cognition, suggereert dat honden inderdaad hun hoofd kantelen wanneer ze vertrouwde woorden verwerken. Bijzonder interessant was dat “hoogbegaafde” honden, die de namen van veel verschillende speeltjes kenden, in 43 procent van de gevallen hun hoofd kantelden als hun baasje de naam van een speeltje uitsprak. Dit gebeurde slechts in 2 procent van de gevallen bij andere, niet-getrainde honden. De consistentie van het kantelen in dezelfde richting, ongeacht waar de eigenaar zich bevond, suggereert dat het gedrag niet gericht was op het lokaliseren van het geluid, maar eerder op het koppelen van geluid aan een mentaal beeld.

Je ziet vaak honden hun hoofd kantelen wanneer ze een woord horen dat ze associëren met een bekend object of activiteit, zoals “wandelen” of “snoepje.” Dit gedrag komt voort uit de herkenning van vertrouwde woorden. Uit onderzoek uit 2016, gepubliceerd in Science, blijkt dat honden bekende menselijke woorden verwerken aan de rechterkant van hun hersenen, terwijl dit bij mensen meestal aan de linkerkant gebeurt.

Mensen vinden dit gedrag vaak schattig en reageren erop, wat honden aanmoedigt om het vaker te vertonen. Het kan zelfs aangeleerd gedrag worden, gebruikt als een “trucje” om aandacht te krijgen of lekkere traktaties te verdienen. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit gedrag niet zwart-wit is en altijd in een context moet worden geïnterpreteerd. Het kan variëren afhankelijk van de situatie, motivatie en prikkels waarmee je hond wordt geconfronteerd.

Inzicht in dit gedrag in de juiste context helpt je beter te communiceren en begrijpen wat je trouwe metgezel probeert over te brengen. En zo leren we elke dag meer over onze harige vrienden!

Dus zie je je hond zijn hoofd kantelen en is er interactie, dan kan je spreken van sociaal gedrag en om info te verwerken. Is er geen interactie is het waarschijnlijk een detectie van een geluidsbron die hij beter wil horen. Of als je het vaak genoeg aandacht geeft is het gewoon een aangeleerd gedrag dat zal herhaald worden als “kunstje” voor aandacht of die lekkere snoep. Het gedrag is vanuit mijn standpunt als gedragstherapeut altijd een interactie op een prikkel, met een bepaalde motivatie en dus niet zwart wit. Dat gedrag in de juiste context interpreteren is de kunst. En zo leer je honds!