Artikel geschreven door experte Inge Pauwels

Hooggevoeligheid bij honden, ook wel aangeduid als “Sensory Processing Sensitivity”, betekent dat een hond prikkels intenser waarneemt en daarop sterk reageert. Net als bij mensen is dit te herleiden tot een gevoeliger zenuwstelsel. Hooggevoelige honden verwerken externe prikkels zoals geluiden, geuren en visuele stimuli, maar ook interne prikkels zoals emoties, op een diepere manier. Dit maakt hen waakzamer en gevoeliger voor subtiele veranderingen in hun omgeving. Evolutionair gezien kan deze eigenschap nuttig zijn geweest, omdat gevoelige individuen beter gevaren kunnen opmerken en vermijden.

Wetenschappelijk onderzoek naar honden met een gevoelig zenuwstelsel laat zien dat zij hogere cortisolwaarden kunnen hebben na stressvolle gebeurtenissen. Cortisol is een stresshormoon dat normaal gesproken kortstondig verhoogd is in uitdagende situaties, maar bij gevoelige honden blijft dit vaak langer actief. Daarnaast wijzen studies op een genetische basis voor hooggevoeligheid, waarbij genen zoals DRD4 mogelijk bijdragen aan gevoelig gedrag. Hoewel dit een biologisch aangeboren eigenschap is, wordt het gedrag van een hooggevoelige hond ook beïnvloed door omgevingsfactoren, opvoeding en individuele ervaringen.

Kenmerken van een hooggevoelige hond

Hooggevoelige honden laten vaak specifieke gedragskenmerken zien. Ze zijn opmerkzaam en alert, waardoor ze sterk reageren op geluiden, bewegingen of veranderingen in hun omgeving. Dit kan zich uiten in gedrag zoals blaffen bij onverwachte geluiden of terugdeinzen in onbekende situaties. Daarnaast zijn deze honden sociaal zeer gevoelig en pikken ze emoties van mensen en andere dieren snel op. Dit maakt ze vaak intuïtief en empathisch, maar het kan hen ook overbelasten, vooral in drukke of chaotische omgevingen.

Hoge intelligentie is een ander kenmerk. Hooggevoelige honden leren snel en hebben vaak een goed geheugen. Hierdoor zijn ze gemakkelijk te trainen, maar ook gevoelig voor negatieve ervaringen. Stressvolle of harde correcties kunnen een langdurige impact hebben op hun gedrag en welzijn. Deze honden hechten zich sterk aan hun eigenaren en kunnen diep loyaal en beschermend zijn.

Het creëren van een veilige omgeving

Een rustige, veilige omgeving is essentieel voor een hooggevoelige hond. Dit betekent dat de hond een eigen plekje nodig heeft waar hij zich kan terugtrekken wanneer hij overprikkeld is. Dit kan een mand zijn in een rustige kamer zonder harde geluiden of felle lichten. Prikkelarme ruimtes bieden de hond de kans om te ontprikkelen en weer tot zichzelf te komen.

Het is ook belangrijk om het aantal prikkels in de omgeving te minimaliseren. Vermijd drukke plekken, harde muziek of onverwachte veranderingen in de dagelijkse routine. Hooggevoelige honden gedijen goed bij voorspelbaarheid, dus een vaste structuur in de dag kan hen helpen zich veiliger te voelen.

Gedrag en training

Bij de training van een hooggevoelige hond is positieve bekrachtiging de sleutel. Het gebruik van zachte commando’s, beloningen en veel geduld zorgt ervoor dat de hond zich veilig voelt tijdens het leerproces. Harde correcties of straffen kunnen averechts werken en angstig gedrag veroorzaken. Door de hond geleidelijk bloot te stellen aan nieuwe situaties, wordt hij geholpen om zelfvertrouwen op te bouwen zonder overweldigd te raken.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de grenzen van de hond. Forceer hem niet om deel te nemen aan situaties die duidelijk te veel voor hem zijn. Let op subtiele signalen van ongemak, zoals gapen, wegkijken of bevriezen, en bied de hond een uitweg.

Stress verminderen bij een hooggevoelige hond

Omdat hooggevoelige honden snel overprikkeld raken, is het belangrijk om stress actief te verminderen. Dit kan door de hond voldoende rust te geven na een spannende situatie. Rustige aanrakingen of massages kunnen helpen om spanning te verminderen. Sommige honden reageren ook goed op kalmerende geuren, zoals lavendel, of op rustgevende muziek.

Daarnaast kan mentale en fysieke stimulatie de stress verlagen, zolang dit op maat gebeurt. Speelactiviteiten die mentaal uitdagend zijn, zoals puzzels of zoekspelletjes, kunnen de hond afleiden en ontspannen. Fysieke beweging is belangrijk, maar vermijd intensieve of overweldigende activiteiten die de hond verder uitputten.

Socialisatie en interactie

Hooggevoelige honden hebben baat bij sociale interacties, maar alleen als deze zorgvuldig worden gepland. Ze zijn gevoelig voor de emoties van andere honden en mensen, en dit kan soms overweldigend zijn. Het is belangrijk om hen niet te forceren in sociale situaties waarin ze zich niet comfortabel voelen. Kies rustige, vriendelijke honden als speelkameraadjes en zorg ervoor dat de interacties onder toezicht plaatsvinden.

De eigenaar moet empathie en begrip tonen voor de behoeften van een hooggevoelige hond. Dit betekent dat je moet respecteren wanneer de hond zich wil terugtrekken of geen interesse toont in interacties. Door een veilige en ondersteunende band op te bouwen, voelt de hond zich zekerder en kan hij beter omgaan met sociale uitdagingen.

De rol van professionele begeleiding

Voor eigenaren die moeite hebben met het begrijpen of ondersteunen van een hooggevoelige hond, kan een gedragstherapeut zoals mezelf, Inge Pauwels, uitkomst bieden. Ik ben gespecialiseerd in het herkennen van de unieke behoeften van deze honden en kunnen helpen met praktische tips en adviezen. In sommige gevallen kan het raadplegen van een dierenarts nuttig zijn, vooral als stress leidt tot gezondheidsproblemen zoals maagklachten of chronische angst.

“Door hooggevoeligheid bij honden te begrijpen en er op een respectvolle manier mee om te gaan, kun je hun welzijn verbeteren en een diepere band met hen opbouwen. Dit vergt geduld en toewijding, maar het resultaat is een gelukkige, stabiele hond die zich begrepen en veilig voelt.” Inge Pauwels

Wens je een afspraak voor het gedrag van je hond: boek dan hier wanneer het je past.

Bestel nu het e-book van Inge Pauwels over hooggevoeligheid bij honden