Dieren nemen een steeds belangrijkere plaats in ons leven in – als huisgenoot, partner in sport of werk, en als geliefd gezinslid. Maar waar mensen en dieren samenleven, kunnen ook conflicten ontstaan. Denk aan burenruzies over blaffende honden, onenigheid na een relatiebreuk over de verzorging van een kat, of meningsverschillen binnen een gezin over de opvoeding van een huisdier.

In zulke situaties biedt bemiddeling of mediation rond dieren een uitkomst. Het is een vorm van conflictbemiddeling waarbij partijen samen, met hulp van een neutrale derde, zoeken naar een oplossing die recht doet aan mens én dier. Soms draait het om geld of eigendom – zoals bij de verkoop of adoptie van een dier – maar vaak ook om emoties, waarden en onderlinge relaties.

In deze blog neem ik je mee in de wereld van bemiddeling met betrekking tot dieren: wanneer het wordt ingezet, hoe het werkt, en waarom het juist in dit soort gevoelige kwesties zoveel kan betekenen.

⚖️ Vermogensrechtelijke bemiddeling met betrekking tot dieren

Dit zijn gevallen waarbij geld, eigendom of verplichtingen met financiële waarde centraal staan.

Voorbeelden:

1. Verkoop van een dier via een bemiddelaar
   Een fokker schakelt een makelaar of bemiddelaar in om een hond te verkopen aan een particulier. De bemiddelingsovereenkomst regelt de commissie, overdracht van eigendom, enz.
2. Adoptie met adoptiebijdrage via een dierenasiel
   Een asiel bemiddelt tussen eigenaar en nieuwe adoptant, waarbij een adoptievergoeding wordt betaald. Ook hier is sprake van vermogensrechten.
3. Bemiddeling bij geschil over eigendom van een huisdier na echtscheiding
   Partners vechten om een dier dat op naam van één staat maar waarvoor beiden hebben betaald. De mediator helpt tot een oplossing te komen – dit is juridisch en financieel van aard.
4. Verzekering of schadevergoeding na verwonding van een dier
   Bij schade aan een dier (bijvoorbeeld door een ongeval), bemiddelt een partij tussen eigenaar en verzekeraar. Ook dit betreft geld en aansprakelijkheid → vermogensrechtelijk.

🤝 Niet-vermogensrechtelijke bemiddeling met betrekking tot dieren

Dit zijn gevallen waarbij geen financiële waarde of vermogensrechten centraal staan, maar eerder persoonlijke, emotionele of morele belangen.

Voorbeelden:

1. Bemiddeling bij burenruzie over hondengeblaf
   De mediator helpt bij het oplossen van een conflict over geluidsoverlast. Het gaat niet over geld, maar over overlast, leefbaarheid en onderlinge afspraken.
2. Conflict over omgang met een gemeenschappelijk huisdier
   Ex-partners willen afspraken maken over het zien van een hond of kat. Het dier is al juridisch eigendom van één partij, maar de ander wil nog contact → vooral emotioneel, niet vermogensrechtelijk.
3. Vrijwillige pleegzorg voor dieren
   Een organisatie bemiddelt tussen tijdelijke pleeggezinnen en dieren in nood. Er is geen sprake van eigendomsoverdracht of financiële vergoeding, enkel zorg en opvang.
4. Opvoedingsconflict tussen gezinsleden over het houden van een dier
   Bijvoorbeeld: ouders en kinderen zijn het oneens over een huisdier. Een mediator begeleidt de communicatie – geen juridisch of vermogensrechtelijk aspect.

Samenvattend:

⚖️ Herstelbemiddeling vs. Burgerlijke bemiddeling

🔹 Herstelbemiddeling (ook wel dader-slachtofferbemiddeling)

Wat is het?
Een vorm van bemiddeling waarbij een slachtoffer en een verantwoordelijke partij (dader) in contact komen om emotionele of morele schade te bespreken, los van juridische schadevergoeding.

Toepasbaar bij bijtincidenten als:

• Er is sprake van letsel of psychologische schade.
• Het slachtoffer zoekt erkenning, excuses of uitleg.
• Het incident is ook strafrechtelijk gemeld (bijv. aangifte bij politie).
• De hondeneigenaar erkent een bepaalde verantwoordelijkheid.

Voorbeeld:
Een kind is gebeten door een hond. De ouders willen begrijpen hoe het kon gebeuren. De hondeneigenaar wil verantwoordelijkheid nemen en in gesprek gaan.

🔹 Burgerlijke bemiddeling (civielrechtelijke bemiddeling / mediation)

Wat is het?
Een vorm van geschiloplossing buiten de rechter om, waarin partijen een geschil of conflict oplossen over schade, aansprakelijkheid of kosten, onder begeleiding van een mediator.

Toepasbaar bij bijtincidenten als:

• Er is schade (dierenartskosten, medische kosten, kapotte kleding).
• Je wilt een financiële regeling treffen (vergoeding van schade).
• Het gaat om aansprakelijkheid onder het Burgerlijk Wetboek (bijv. artikel 6:179 BW – aansprakelijkheid van dierenbezitter).
• Er is geen (of geen lopende) strafzaak.

Voorbeeld:
Je hond is gebeten door een andere hond en je wilt de medische kosten terugkrijgen. Jullie kunnen er onderling niet uitkomen. Een mediator helpt tot een overeenkomst te komen.

🔍 Voorbeeldsituaties

• “De hond van de buren blaft de hele dag, ik slaap slecht en ben overprikkeld.”
  👉 Burenbemiddeling (gerichte afspraken over gedrag en communicatie)
• “Hun hond beet mijn kind, maar we wonen naast elkaar – dit is niet vol te houden.”
  👉 Herstelbemiddeling + burenbemiddeling mogelijk
• “Mijn hond is aangevallen en ik wil de dierenartskosten vergoed krijgen.”
  👉 Burgerlijke bemiddeling of juridische stap

Conflicten rond dieren raken vaak meer dan alleen juridische of financiële belangen – ze gaan over emoties, betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Bemiddeling biedt de mogelijkheid om op respectvolle wijze samen tot een oplossing te komen, waarbij niet alleen de rechten van mensen, maar ook het welzijn van het dier centraal staat.

Of het nu gaat om eigendom, omgang of overlast: mediation kan escalatie voorkomen en duurzame afspraken mogelijk maken. In een wereld waarin de band tussen mens en dier steeds belangrijker wordt, verdient deze vorm van conflictbemiddeling dan ook alle aandacht. Je kan beroep doen op Inge Pauwels om hierin specifiek te bemiddelen of als onpartijdig , onafhankelijk en neutraal expert op te treden.

Vragen of info? Mail info@toscanzahoeve.be