Je herkent het vast: het wekelijkse ritueel waarbij je liefdevol over de buik van je kat aait, en je eigenlijk niet kunt ontkennen dat die buik steeds wat ronder wordt. Je hebt al van alles geprobeerd – het dure dieetvoer van de dierenarts, speciale voerbakjes, minder tussendoortjes – maar het resultaat blijft uit. Sterker nog, je hebt het gevoel dat je kat alleen maar ongelukkiger wordt van alle beperkingen, zonder ook maar een gram af te vallen.

Je bent niet alleen. Ruim 60% van de Nederlandse huiskatten kampt met overgewicht, en veel katteneigenaren worstelen met dezelfde frustratie. In dit artikel ontdek je waarom traditionele kattendieëtvoeding vaak faalt, en wat wél werkt om je kat op een gezonde manier te laten afvallen.

Voordat we in oplossingen duiken, is het belangrijk om te bepalen of je kat daadwerkelijk te zwaar is. Een weegschaal alleen geeft niet het volledige beeld. Dierenartsen gebruiken de Body Condition Score (BCS), een schaal van 1 tot 9:

• BCS 1-3: Ondergewicht – ribben, ruggengraat en heupbeenderen duidelijk zichtbaar
• BCS 4-5: Ideaal gewicht – ribben voelbaar met lichte vetlaag, zichtbare taille
• BCS 6-7: Overgewicht – moeilijk voelbare ribben, minimale taille
• BCS 8-9: Obesitas – ribben niet voelbaar, ontbrekende taille, opgezwollen buik

Een gezonde kat heeft een BCS van 4-5. Bij deze score kun je de ribben voelen met een lichte druk, is er een duidelijke taille zichtbaar van bovenaf, en heeft de buik een lichte kromming (geen hangende vetlaag).

Veel katteneigenaren krijgen bij de dierenarts een speciale zak dieetbrokken mee. De theorie klinkt logisch: minder calorieën per brok, dus je kat valt af. Maar de praktijk is vaak anders:

1. Hoog koolhydraatgehalte: Veel dieetbrokken bevatten relatief veel koolhydraten, die zorgen voor een snellere bloedsuikerstijging en -daling, waardoor je kat sneller weer honger krijgt.
2. Kleine porties: Omdat deze brokken vaak nog steeds calorierijk zijn, mag je kat er maar weinig van eten – veel te weinig om echt verzadigd te raken.
3. Kunstmatige vezels: Om toch een verzadigd gevoel te creëren, worden veel vezels toegevoegd. Deze vezels vullen de maag, maar bieden geen voedingswaarde. Je kat voelt zich kortstondig vol, maar niet gevoed.
4. Smaak: Laten we eerlijk zijn – veel katten vinden dieetvoer simpelweg niet lekker. Ze gaan protesteren, zeuren om eten, of ontwikkelen zelfs gedragsproblemen.

Neem bijvoorbeeld Luna, een vijfjarige Britse Korthaar. Haar eigenaar Thomas kreeg dieetbrokken mee van de dierenarts. Luna at de eerste dagen braaf haar kleine portie, maar begon daarna ‘s nachts te krijsen om eten. Na twee weken vond Thomas haar op aanrecht, waar ze een zak brood had opengescheurd uit pure honger.

Een gezond afvalprogramma voor katten moet rekening houden met hun unieke metabolisme en natuurlijke eetgedrag. Enkele belangrijke principes:

1. Langzaam gewichtsverlies is cruciaal

Een kat mag maximaal 1-2% van haar lichaamsgewicht per week verliezen. Sneller afvallen kan leiden tot hepatische lipidose (leververvetting), een levensbedreigende aandoening.

Voor een kat van 7 kg die terug moet naar 5 kg betekent dit een traject van 8-10 maanden. Geduld is essentieel – langzaam afvallen zorgt ervoor dat het resultaat ook op lange termijn behouden blijft.

2. De omslag naar natvoer

Eén van de meest effectieve strategieën is de overstap van droogvoer naar natvoer:

• Hoger vochtgehalte: Natvoer bevat 70-80% vocht, tegenover slechts 10% in brokken. Dit zorgt voor een voller gevoel en ondersteunt de nierfunctie.
• Lagere calorie-dichtheid: Per 100 gram bevat natvoer minder calorieën, waardoor je kat een grotere portie kan eten.
• Minder koolhydraten: Kwalitatief natvoer bevat meestal minder koolhydraten en meer dierlijke eiwitten, wat beter aansluit bij de natuurlijke voedingsbehoefte van katten.

Stappenplan voor de overstap naar natvoer:

1. Begin met het opdelen van de huidige brokjesmaaltijd in 4-5 kleine maaltijden per dag
2. Vervang één maaltijd door een klein beetje natvoer
3. Gebruik in het begin natvoer dat gemakkelijk geaccepteerd wordt (bijvoorbeeld supermarktmerken zoals Sheba)
4. Voer natvoer altijd op kamertemperatuur (niet koud uit de koelkast)
5. Probeer verschillende smaken en texturen, maar vermijd vis als basis (kan verslavend werken)
6. Mix in het begin eventueel wat verbrokkeld droogvoer door het natvoer

Toen Mikky, een zesjarige kater met obesitas, overstapte van onbeperkt brokjes naar portie-natvoer, viel hij de eerste maand al 300 gram af. Zijn eigenaar Lisa merkte dat hij na de maaltijden langer tevreden bleef en minder om extra eten bedelde.

3. Beweging stimuleren: van bankhanger naar actieve kat

Voeding is de basis, maar beweging versnelt het afvallen. Wilde katten jagen tot wel 8 uur per dag op kleine prooien, terwijl onze huiskatten vaak nauwelijks 30 minuten per dag actief zijn. Zo krijg je een inactieve kat toch in beweging:

Voedsel-gerelateerde activiteiten:

• Verdeel droogvoer over het huis voor een ‘jachtpartij’
• Gebruik voerpuzzels of -ballen waarbij je kat moet werken voor brokjes
• Voor natvoer kun je speciale lickmatten gebruiken die het eten vertragen
• Plaats voerbakjes op verschillende plaatsen in huis, inclusief hoger gelegen plekken

Speelmomenten optimaliseren:

• Introduceer korte maar intensieve speelsessies (3-5 minuten)
• Plan speelmomenten vlak voor maaltijden om het jagen na te bootsen
• Gebruik speelgoed dat de prooi nabootst: kleine, bewegende objecten
• Wissel speelgoed regelmatig af om verveling te voorkomen

Oscar, een luie elf jaar oude Maine Coon, kreeg van zijn baasje Marieke een voerpuzzel. In het begin was hij gefrustreerd, maar na een paar dagen begon hij er plezier in te krijgen. Na enkele weken merkte Marieke dat Oscar actiever werd, vaker uit zichzelf speelde, en zijn BCS daalde van 8 naar 6 in vier maanden tijd.

Een cruciaal onderdeel van een succesvol afvalplan is het stellen van realistische doelen:

1. Bepaal een gezond streefgewicht in overleg met je dierenarts
2. Bereken de dagelijkse calorie-inname die nodig is voor geleidelijk gewichtsverlies (een formule hiervoor is: 70 x (streefgewicht in kg)^0.75)
3. Meet het gewicht regelmatig – idealiter elke 2 weken op hetzelfde tijdstip
4. Maak ‘voor en na’ foto’s vanuit dezelfde hoek om visuele progressie te zien
5. Houd een voer- en activiteitendagboek bij om patronen te ontdekken

Elk stapje richting een gezonder gewicht verdient een feestje! Niet alleen is het belangrijk om je kat te belonen voor de vooruitgang (met extra speeltijd, niet met eten), maar het helpt ook om jou als eigenaar gemotiveerd te houden tijdens het langdurige proces.

Vera vierde elke kilo die haar kat Simba verloor met een nieuw speeltje. Na 7 maanden had Simba niet alleen zijn streefgewicht bereikt, maar was zijn speelgoedmand goed gevuld – en werd deze ook daadwerkelijk gebruikt!

Onthoud: een kat op gezond gewicht leeft gemiddeld 2-3 jaar langer dan een kat met overgewicht, en heeft minder kans op ernstige aandoeningen zoals diabetes, artritis en hartproblemen. De tijdsinvestering loont dus zeker de moeite!

Dit artikel is geschreven voor informatieve doeleinden en vervangt niet het advies van een dierenarts. Raadpleeg altijd een dierenarts voordat je start met een afvalprogramma voor je kat, vooral als je kat medische aandoeningen heeft.

Wil je persoonlijk advies over een voedingsplan op maat voor jouw kat? Neem dan contact op met onze kattenvoedingsdeskundigen.