Mensen ervaren veel stress door de werkdruk, een ingrijpende gebeurtenis zoals een relatiebreuk of het overlijden van een dierbare, school, de dagelijkse sleur, de omgeving waar we in leven, deadlines…
Een beetje gezonde stress is goed, het is namelijk een natuurlijk overlevingsmechanisme. Helaas onderschatten wij mensen de gevolgen van chronische stress. Het kan ernstige gevolgen hebben voor onszelf, maar ook voor onze omgeving. Stress kan aanvoelen als een gevangenis, zowel voor mens als dier.
Stress is een complex iets. Het zorgt voor veranderingen binnen ons lichaam, zowel op biochemisch, fysiologisch, psychologisch als genetisch vlak. Het wordt getriggerd door een prikkel, stimulus of stressor, die door de hersenen als gevaarlijk wordt geïnterpreteerd. De reactie die ons lichaam heeft op deze trigger is een stressrespons en kan soms zware gevolgen hebben.
Veel mensen zitten thuis wegens een burn-out. Te veel stress kan fysieke problemen veroorzaken en op lange termijn zelfs zorgen voor vroegtijdige sterfte.
Hebben onze huisdieren ook last van stress?
Het is een vraag die vele mensen niet met 100% zekerheid kunnen beantwoorden. Het antwoord is ja, onze eigen (huis)dieren ervaren stress, zelfs als ze de hele dag gezellig liggen luieren.
Stress wil niet meteen zeggen dat het negatief is en een beetje stress is absoluut geen probleem. Het hoort namelijk bij het leven en het zorgt dat onze hond (of ander dier) alert blijft en kan leren. Helaas merken we vaak dat dieren te veel stress hebben en dat die stress de oorzaak is van probleemgedrag, maar hoe kunnen we de stress verminderen bij onze dieren en probleemgedrag door stress voorkomen?
Het moeilijke hieraan is dat er verschillende oorzaken kunnen zijn van stress. Het is dus belangrijk om de juiste oorzaak te achterhalen en die aan te pakken. Alleen thuis zijn, kan voor sommige dieren stress veroorzaken, maar voor anderen blijkt het ook heel rustgevend te zijn. Verveling veroorzaakt stress, maar te veel activiteit zorgt ook voor stress. Elke hond ervaart een situatie anders en gaat anders om met stress.
Stabielere honden zullen minder last hebben van stress en er beter mee om kunnen gaan. Andere honden kunnen hier om verschillende redenen veel meer moeite hebben. Het kan bijvoorbeeld zijn dat door angst, onzekerheid, pikkelgevoeligheid en/of hoogsensitiviteit een hond enorm veel last heeft van stress en er niet mee om kan gaan.
Belangrijk is om de omgeving zo voorspelbaar en beheersbaar mogelijk te maken voor het dier, zodat die weet wat er gaat gebeuren en de situatie zelf kan aanpassen om het aangenamer te maken. Als een hond nog te veel stress heeft moet de oorzaak achterhaald en aangepakt worden.
Hoe zie ik dat mijn gestresst is?
Honden hebben een heel mooie, duidelijke lichaamstaal. Ze gebruiken hun lichaam om aan te tonen dat ze stress ervaren, dit worden stresssignalen genoemd. Elk individu is anders in het tonen van stresssignalen, daarom is het belangrijk om de stresssignalen te herkennen.
De meeste honden hebben een patroon van stresssignalen, dus als je je hond goed kent, kan je er vaak een patroon in vinden.
Enkele stresssignalen waar we op kunnen letten zijn:
- Hijgen: vooral het overdreven hijgen terwijl het niet te warm is en de hond geen inspanning gedaan heeft.
- Geeuwen/gapen: als de hond niet net wakker is of moe is.
- Uitschudden: honden schudden zich uit als ze nat of vuil zijn, maar ook als ze de stress van zich af willen schudden. Vaak doen ze dit na een spannende situatie.
- Zichzelf krabben: zonder jeuk te hebben.
- Speekselen/kwijlen.
- Voorpootje heffen: dit lijkt op een pootje geven, maar is ook een manier om aan te tonen dat het dier stress heeft.
- Tongelen: wanneer de hond kleine stukjes tong uitsteekt of een likbeweging maakt richting de neus.
- Bek aflikken.
- Trillen/bibberen: zonder dat ze het koud hebben.
- Zweetvoeten.
- Plotselinge haaruitval.
- Rijden: dit kan op een andere hond, mens of object.
- Uithangen van het voorste deel of het topje van de penis.
- Borstelen: dit wil zeggen dat de rug- en nekharen overeind komen te staan.
- Hoge geluiden maken: janken, piepen, blaffen met een hoge toon…
- Trillende tastharen: voornamelijk zichtbaar op de wangen.
- Strak kwispelen.
- Flikkerende ogen.
- …
Er zijn ook duidelijke symptomen van stress te zien bij honden. Ook hier heeft elk individu andere symptomen. Enkele symptomen zijn:
- Weigeren van voeding en beloningssnoepjes of een gebrek aan eetlust. Dit komt vaak voor. Een hond die verzot is op snoepjes en op een onbekende, drukke locatie plots geen snoep meer wil aannemen.
- Nervositeit: schrikachtig en onrustig gedrag.
- Rusteloosheid: voortdurend heen en weer lopen (ijsberen).
- Slechte concentratie: een hond die veel stress heeft, is niet in staat om te leren.
- Hypergedrag.
- Rijden: tegen honden, mensen of objecten.
- Agressie.
- Happen/(lijn)bijten.
- Overmatig reageren: angstig, agressief, onrustig in normale situatie..
- Overdreven lichaamsverzorging: likken en bijten in de vacht (zelfverminking).
- Fixatie: op bijvoorbeeld schaduwen of vliegen.
- Huid/vachtproblemen: kaalheid, verlies van veel haren buiten de rui, doffe vacht, jeuk, hotspots..
- Maag- en darmproblemen: diarree en braken.
- Stress-poep: plots nodig poepen waarbij eerst dikke ontlasting, gevolgd door hele dunne.
- Verandering in seksuele cyclus: perioden van loopsheid.
- Hyper/hypo seksualiteit.
- Gespannen spieren en/of lichaam.
- Niet willen spelen.
- Stereotiep gedrag vertonen: op en neer lopen, staartjagen, …
- Sloopgedrag.
- Veel stress-signalen of vocale uitingen laten zien. (zie hierboven)
- Overmatig kwijlen: vooral dikke kwijl.
- Rood doorlopen ogen.
- Algehele verminderde weerstand waardoor er allerlei aandoeningen ontstaan.
Challenge: leer je hond alleen zijn in 11 weken
Heeft je hond moeilijkheden met alleen zijn? Laat je je viervoeter telkens opnieuw met pijn in je hart achter? Of heb je vooral schrik een ravage aan te treffen wanneer je terugkomt?
Deze training is er in de eerste plaats voor honden die moeilijk alleen kunnen blijven. Maar de meeste honden vinden dit niet leuk, dus ze is voor alle honden nuttig. Bovendien is ze ook uitstekend om je algemene band met je huisdier te verbeteren.
Wat zijn veel voorkomende oorzaken van een hoog stressniveau?
Eerst hebben we een stressor, dit kan gaan van loopsheid tot te weinig slaap tot honger, dorst, kou, warmte, trauma, … Door de stressor die binnenkomt, wordt er een inschatting gemaakt hoe erg de stressor is. Deze kan erger of minder erg zijn naargelang de omgeving van het dier en de persoonlijke eigenschappen en de coping (draagkracht) van het dier. Na het maken van de inschatting gaat het dier reageren. Hoe het dier reageert, hangt uiteraard af van verschillende factoren.
Enkele oorzaken van stress:
- Onbalans in stress- en/of gelukhormoon
- Medische oorzaak: pijn
- Prikkelgevoeligheid
- Stressgevoelig door stress van de moederhond tijdens de dracht of in de nest
- Hoogsensitiviteit
- Teveel of te langdurige blootstelling aan prikkels
- Te weinig slaap
- Spiegelen eigenaar: stress of negatieve emoties van de eigenaar spiegelen
- Angst: voor mensen, andere honden, geluiden,…
- Onvoorspelbaarheid
- Te ruw of verkeerd spel
- Overlijden soortgenoot of eigenaar
- Bezoek dierenarts, trimsalon, onbekende plaats,…
- Onrust of ruzie in de roedel
- Afwezigheid van een soortgenoot of van de eigenaar
- Onrustig/druk huishouden
- Te veel drive: overprikkeling tijdens sport
- Prestatiedrang tijdens sport/show en overprikkeling trainingsklas/show
- Harde opvoedmethode: positieve correcties (=straffen)
- Honger, dorst, kou, warmte, lawaai, drukte,…
- Loopsheid
- Plotselinge veranderingen: verhuizen, komst van een baby, extra roedellid,…
- Te veel of te weinig aandacht
- Te veel of te weinig hersenwerk
- Verveling
- Slechte voeding: spijsverteringsproblemen
- Geen eigen keuzes mogen maken
Wat met angst?
Wij mensen aanvaarden angst en agressie tot op een bepaalde hoogte. Het is niet makkelijk om een angstige hond te hebben en er telkens rekening mee te moeten houden. Maar waarom kunnen we de angst niet verminderen op een rustige en positieve manier?
Een angstige hond is net als een agressieve hond gevaarlijk. Zolang angst binnen de perken wordt gehouden, kunnen zowel wij als de hond hiermee leven. Als de angst te erg wordt, lijden zowel wij als de hond hieronder en kunnen er bijtincidenten volgen. Angst is een van de belangrijkste emoties om te overleven. Zonder angst zou iedereen zich in eender welke gevaarlijke situatie storten. Angst is dus belangrijk, maar kan ook voor onaangename en gevaarlijke situaties zorgen.
Angst blokkeert het leerproces, dus een doodsbange hond gaat niet luisteren en al zeker niets bijleren. Het is dus belangrijk om een band op te bouwen met je dier en de angst de verminderen. Angst verminderen kan met behulp van kruiden en/of eventueel juiste medicatie zoals angstremmers. Maar het belangrijkste is nog steeds voldoende steun bieden, veel liefde en geduld! Alvorens je medicatie en kruiden gaat gebruiken, is het belangrijk dat u dit bespreekt met uw dierenarts en/of dierengedragstherapeut.
Alvorens we een angstige hond gaan trainen, is het belangrijk dat de hond een goede band heeft met de eigenaar. De eigenaar moet bescherming en steun bieden op momenten dat het allemaal te veel wordt voor het dier. Wanneer er een goede band is, kan er gestart worden met training.
Trainen doen we op een positieve manier. We belonen het gewenste gedrag en zorgen voor afleiding in spannende situaties. Geef geen correcties, want daardoor bevestig je de angst van de hond. Het is zeer belangrijk om iemand professioneel te laten helpen wanneer uzelf niet de juiste kennis hebt. We willen namelijk allemaal het beste voor ons dier, toch?
Nog meer weten over stress? Volg ons kort webinar (ongeveer een uur) over stress bij mens en dier voor maar 19,95 euro!.
Lees zeker dit interessant artikel eens: https://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/stress-overspannenheid-en-burn-out (inleiding)
Lees je hier graag meer boeken over? Vind ze in onze webshop of via Amazon.de
Had je graag begeleiding gekregen voor jou gestresste, angstige of hyperactief huisdier? Contacteer ons dan via in**@to***********.be of maak een afspraak via onze website.
Op onze facebook pagina en youtube kanaal passeren regelmatig nuttige tips. Onze podcast is ook een aanrader. Bovendien is ernaar luisteren/kijken ontspannend en dus goed tegen je eigen stress 🙂
