Elke winter is er de cyclus van sterven en elke lente houdt de belofte in van nieuw leven, een ontwaken uit een schijnbare dood en het groeien naar de rijpheid van de zomer. Gaan door het proces van aanvaarden, loslaten en vergeven leidt tot een vol leven en het ontplooien van onze eigen innerlijke kracht.
Vanaf het overlijden van Raico, op 12 april, lijkt mijn hele leven in het teken te staan van deze woorden. Maar ik ben niet de enige, het is eigen aan het bestaan en aan het groeiproces van ieder mens.
Het leven is net als de golven: mensen, gebeurtenissen en dingen komen en mensen, gebeurtenissen en dingen gaan. Je kan het niet stoppen, niet veranderen en je kan enkel meegaan met de flow, want tegenhouden kost (te) veel energie en vroeg of laat ga je onderuit door die ene grote, zware golf.
Als je een groot verdriet kan aanvaarden, vermindert de pijn. Maar het duurt lang voordat je uit zo’n diep dal (mogelijk) kan klimmen. Het missen van je geliefde blijft ‘s morgens, ‘s middags en ’s avonds, als je weer alleen gaat slapen. Heel de dag door zijn je gedachten bij hem of haar, geen muziek kan je beluisteren, geen boek kan je lezen zonder in tranen uit te barsten zonder aan hem of haar te denken. Maar langzaamaan leer je elke dag weer zo’n groot verdriet een plaats te geven.
Je beseft dat je heel dankbaar mag zijn voor de gelukkige jaren die je samen gedeeld hebt! Die mooie herinneringen van al die jaren geven je de moed om dankbaar te zijn. Daaraan mogen denken doet verdriet, dat kan je omkeren in dankbaarheid. In heel dit proces is het belangrijk om zelfempatisch te zijn. Zelfempathie is de grootste sleutel in je eigen helingsproces.
Wees lief voor jezelf. Je hoeft niet altijd alles te kunnen. Je hoeft je niet te schamen omdat je teleurgesteld bent, boos of verdrietig. Je hoeft geen superman te zijn. Wanneer je verdriet hebt om zoveel pijn, laat je verdriet dan toe! Pas als je liefdevol omgaat met je eigen boosheid, je teleurstellingen, en je verdriet, krijg je de kans om los te laten. De druk wordt dan minder zwaar en lijkt op te lossen. Weggedrukte emoties steken telkens de kop weer op. Ze laten je niet los, ze maken je kapot. Je wordt er letterlijk ziek van. Als je liefdevol omgaat met jezelf en je emoties is dat een positieve manier om met conflicten om te gaan. Het werkt bevrijdend.
Loslaten en afscheid nemen hoort bij het leven. Ooit, of we nu willen of niet. Het gaat niet altijd om overlijden maar bijvoorbeeld ook kleren die niet meer passen, die je nog wel leuk vindt. Schoenen die versleten zijn maar nog lekker zitten. Dat doet me denken aan een episode uit een film: een man en een vrouw die op een bank zitten aan het water. De man geeft zijn vriendin een ring. De vrouw gooit het in het meer en zegt vriendelijk tegen de verbazende man: “Nu zal ik de ring nooit meer verliezen want ik weet dat die hier ligt”.
De dingen wat meer op hun beloop laten en het leven op je af laten komen… Loslaten. Hoe doe je dat?
Verdriet is een natuurlijke emotie van het leven. Huilen is een spontane en natuurlijke reactie wanneer dingen ons tegenzitten. Maar in onze cultuur wordt wenen echter vaak bestempeld als kinderachtig of zwak. Zo leren we al snel verdriet te onderdrukken of te ontlopen. Weerstand op verdriet of uitgesteld verdriet is de belangrijkste belemmering bij een genezingsproces. Het is de bedoeling dat we terug in contact komen met het gevoel dat verantwoordelijk is voor het verdriet. Pas als verdriet er mag zijn kan de leerling plaatsvinden. Het is vooral een zaak van laten gebeuren en aan de oppervlakte komen.
Daarom heb ik bij het overlijden van Raico ook de tijd genomen om het zware verlies dat op mijn weg kwam te verwerken. Ik heb het niet weggestopt, ik heb het verdriet toegelaten en ben er na een tijd over beginnen praten. Ik heb heel het proces bewust meegemaakt. Ik heb het niet opgekropt maar stukje bij beetje, op de manier dat het lichaam het aankan heb ik het verwerkt. Zo laat je niet toe dat dit verdriet enorme schade meebrengt aan mijn eigen lichaam, anders was het een ballast die je blijft meesleuren. Want dat verdient niemand. En vooral zo sta ik open voor de mooie herinneringen en de dankbaarheid van mijn aardse relatie met Raico.
Ik ben door het hele proces gegaan van overlijden, waken, begraven en rouwen. 40 dagen lang was ik aanwezig hier en tegelijk ook niet. Niet in staat om te werken; wel om te schrijven, te lezen, te wenen, te lachen, te mediteren en te zijn. Op mezelf, zonder anderen. Daarna ben ik een beetje terug uit mijn schulp gekropen; de maatschappij weer in. Ik rouw nog steeds maar kan nu ook functioneren.
De eerste boodschappen, na zijn overlijden en crematie, kwamen snel. Dat is normaal als je niet gedrogeerd bent en als je ervoor open staat. En dat was ik! Ik was bewust en ontvankelijk. En ik kreeg steeds het symbool van een vlinder.
Door Raico heb ik ontdekt dat alles in het leven “vieren en rouwen” is. Telkens opnieuw vieren en dankbaar zijn voor wat je hebt en krijgt wat je wil, en rouwen om wat je moet achter laten, niet kreeg, enz… Ook in interactie met mensen kom je dat proces tegen en ook bij conflicten en conflictbemiddeling; met jezelf intern of extern met anderen.
Van stervende mensen en dieren, kun je als je er de tijd voor neemt, iets leren. Door het probleem en het verdriet door kan je ontdekken wat je te leren hebt… Je doorloopt alle fases van rouw en bereikt misschien het stadium van een verharding. Deze stadia van rouw doorloop je bij alle problemen die het leven je biedt. Niet alleen de overlijdens maar bijvoorbeeld ook als je je baan verliest. Alle ellende, alle verliezen zijn allemaal geschenken aan jou. Het zijn mogelijkheden die geboden worden om te groeien. En groei is het enige doel van het bestaan op deze aarde, naast spelen. Je zal groeien als je ziek bent, als je pijn hebt en als je verdriet ervaart. Aanvaardt deze pijn en verdriet dan als een geschenk en niet als een vloek of straf! Kijk naar de andere kant van de medaille en gooi alle flauwekul van je leven overboord, doordat je doet wat je graag doet. Op het eind van je dagen zul je je gelukkig prijzen met je leven. Je deed de dingen niet om anderen te behagen maar je luistert naar je eigen innerlijke stem en wijsheid.
Hoe ga jij om met het verlies van je beste vriend?
Wil je hulp in dit proces van sterven en rouwen? Contacteer ons dan voor een privé-consult op 0475/347112. En lees ook het boek van Inge Pauwels ‘Uit het leven van een holistisch dierengedragstherapeute’ en de andere blogs over sterven en rouwen.