Als gedragstherapeut vind ik socialiseren van je puppy super belangrijk. De meeste fokkers en eigenaars zijn het hier ook mee eens. Maar wat is socialiseren nu precies en hoe socialiseer je nu correct, zonder te traumatiseren? En wat dien je in deze tijden anders, meer of minder te doen dan in de tijden zonder corona?
Het voordeel is alvast dat we nu meer tijd hebben om met onze puppy bezig te zijn en dus ook met het broodnodige socialisatieproces.
Wat is socialiseren?
Elk sociaal levend wezen heeft een socialisatieperiode en dient gesocialiseerd te worden binnen de groep waartoe hij/zij behoort. Dit is zo voor mensen en honden.
Bij mensen is het zo : zodra ze geboren worden behoren ze al tot een groep of een cultuur. Maar als baby weet je nog niet wat en hoe en weet je dus ook niet hoe je je dient te gedragen. Het proces waarbij iemand normen, waarden, cultuurkenmerken van zijn groep of groepen rondom hem of haar aanleert , noemen we socialiseren. Dit doe je met behulp van opvoeding. We noemen dit ook wel nature.
Deze opvoeding is afhankelijk van tal van
omgevingsfactoren vb. groei je op in een
drukke stad of in het rustige platteland?
In dit socialisatieproces zijn je ouders, je gezin, je school, je vrienden, de
media, …. allemaal belangrijk.
Als baby heb je natuurlijk ook dingen die je al van nature kan. Dat is
aangeboren of noemen we ook wel eens nature , vb. bepaalde aspecten van je
karakter of de klanken die je voorbrengt.
Ook voor honden is socialisatie dus een proces waarbij je als hond leert om jezelf aan te passen aan de normen van de individuen waarmee je samenleeft. Dat zijn andere honden, mensen, katten en andere dieren, geluiden, voorwerpen, enz … Je raakt d.m.v. socialisatie bekend met de wereld om je heen, zodanig dat je normaal en zonder angst kan functioneren in die wereld. Deze socialisatiefases kunnen we opdelen in een primaire en secundaire socialisatiefase.
De primaire socialisatiefase duurt tot ongeveer 16 weken, is het belangrijkste en heeft het meeste impact op het later leven van de puppy. In deze periode is de puppy leergierig, nieuwsgierig en dapper. Er is geen angst om de wereld te ontdekken en ze hebben een enorm incasseringsvermogen. Het is dus goed om je puppy in deze fase zo veel mogelijk met zaken, die in zijn latere leven belangrijk zijn, te laten kennismaken en de kans te geven nieuwe prikkels te ontdekken en te verwerken als basis voor zijn later referentiekader.
Daarna komen de jonge honden (een pup is maar een pup in de ogen van andere honden tot een leeftijd van 16 weken) in een secundaire angstfase terecht. Deze fase wordt ook wel de angstfase genoemd. Er is nog niet veel onderzoek naar deze periode gedaan doch we merken dat veel honden ineens angstig(er) reageren op prikkels, ook op bekende prikkels. De natuurlijke nieuwsgierigheid is overgegaan in een natuurlijke neiging tot vluchten en het herstelvermogen na het schrikken is afgenomen. Ook hier dien je dus prikkels terug aan te bieden, net zoals eerst.
De eerste verantwoordelijkheid van de primaire socialisatie gebeurt bij de fokker. Het is dus zeer belangrijk dat deze dat ook doet én goed doet. Opnieuw : het is de basis van het latere leven van je hond. Dus opnieuw koop niet bij een broodfokker! We schreven hier al blogs over, bv. over hoe je een broodfokker herkent en dus hoe je voorkomt dat je daar een puppy koopt.
Challenge: leer je hond alleen zijn in 11 weken
Heeft je hond moeilijkheden met alleen zijn? Laat je je viervoeter telkens opnieuw met pijn in je hart achter? Of heb je vooral schrik een ravage aan te treffen wanneer je terugkomt?
Deze training is er in de eerste plaats voor honden die moeilijk alleen kunnen blijven. Maar de meeste honden vinden dit niet leuk, dus ze is voor alle honden nuttig. Bovendien is ze ook uitstekend om je algemene band met je huisdier te verbeteren.
Socialiseren of traumatiseren?
Als je puppy thuis komt, neem je eerst een paar dagen rust, lees ook onze tips hierover: https://www.toscanzahoeve.be/een-nieuwe-pup-in-huis/
Je ontvangt ook best geen bezoek de eerste dagen. De puppy moet eerst aan jou en je gezin wennen! Daarna ga je de prikkels buitenshuis pas opzoeken. Want de verandering van nest, achterlaten van soortgenoten en moeten socialiseren aan jouw huis is al een hele boterham.
Dus de socialisatie gebeurt in je huis en buiten je huis. Bijna constant eigenlijk. Het is dan ook heel belangrijk dat de puppy voldoende rust krijgt om de nieuwe prikkels te kunnen verwerken. Als hij niet regelmatig slaapt en prikkelvrij is, gaat het lichaam de prikkels niet meer kunnen opnemen en verwerken en is er geen leerproces meer. Bovendien gaat het lichaam van je puppy in stress en dit maakt dat het lichaam uitgeput raakt , maar ook dat er overprikkeling kan optreden waardoor je puppy hyper wordt en ongecontroleerd gedrag gaat vertonen.
Dus een goede balans tussen aanbieden van prikkels (socialiseren) en rust is heel belangrijk! Bv. je bent naar een nieuwe plaats gewandeld in de ochtend en hebt paarden, koeien, … in de weide gezien. Dan is het de rest van de dag rust en bestaande prikkels in je huis , maar niets nieuw meer.
In deze tijden kan je nog steeds naar buiten gaan en die weides opzoeken. Je ziet ook andere wandelaars op afstand , fietsers en auto’s , dus je kan perfect hierop socialiseren.
En dan is het belangrijk om niet te gaan traumatiseren! Je hoeft echt je puppy niet neus aan neus te laten staan met de koe zodat hij een trauma oploopt van de ademhaling , of zo dicht te laten komen bij het paard dat hij een stamp krijgt. Nee je puppy kan op afstand ook prima de koe of het paard verkennen. De geur, het zicht, ….
Idem bij andere honden. Ze op afstand zien , zonder een negatieve ervaring op te doen van honden die je puppy pijn doen is zoveel beter.
En ook bij mensen: je puppy leert in de buurt te zijn van mensen, maar die willen niets van hem. Hij kan ze observeren maar wordt niet ongewenst aangeraakt of opgepakt. Zalig! Corona is het perfecte excuus dat je hebt om ervoor te zorgen dat mensen de persoonlijke zone van je puppy respecteren. En dit voorkomt dat je hond leert om van angst van zich af te bijten (probleemgedrag) omdat iemand te opdringerig is.
Verder kan je voor de socialisatie alles aanwenden wat je maar in huis hebt: fietsen, paraplu’s, stofzuiger, … En ook hier bouw je de prikkel op, met daarna voldoende verwerkingstijd. Je trekt de prikkel ook zintuigelijk uit elkaar. Wat bedoel ik daar mee? Denk aan de stofzuiger: een stofzuiger beweegt, geeft geluid en is visueel een raar ding . Dus je dient eerst de stofzuiger te laten zien; gewoon ergens neerzetten en de puppy eraan laten wennen en belonen als hij/zij in de buurt komt, snoepjes er rond leggen enz… . Na een tijd de stofzuiger eens vastpakken en laten bewegen, zonder geluid. Daarna het geluid aanzetten zonder beweging. Opnieuw verkennend gedrag van de puppy belonen. En ten slotte de stofzuiger normaal gebruiken. Maar zeer kort en opnieuw met veel beloningen voor verkennend en niet angstig gedrag. Als de puppy toch angstig is, niets forceren maar geduldig afwachten en op het tempo van de puppy handelen. Anders krijg je weer trauma.
Je hoeft ook niet alle lijsten van socialiseren zomaar af te gaan. Denk goed na aan wat je je hond op lange termijn wil leren. Vb. als je niet wil dat hij van dichtbij een trein kent hoef je daarop niet te socialiseren maar wel als je tijdens wandelingen een trein kan passeren.
Challenge: in 8 weken tijd een fantastische pup (of hond) in huis!
In deze 8-weken-durende challenge dagen we je uit om echt aan de slag te gaan met je pup of nieuwe hond.
In die 8 weken geven we je elke week een uitdaging om rond te werken. Zo maak je een fijne start met je nieuwe hond.
Socialiseren en veiligheid
Socialiseren is dus kennismaken met nieuwe dingen maar ook rekening houden met de veiligheid van je puppy. Vb. je vermijdt heel drukke en onhygiënische plaatsen met honden , waar er virussen en bacteriën kunnen rondhangen die je puppy ziek kunnen maken. Je mag wel naar de hondenschool, maar na de basisvaccinatie , mits het contact met uitwerpselen te vermijden en niet zomaar alle honden met elkaar te laten spelen (sommige honden zijn gewoonweg te wild en doen je puppy pijn en dat is geen goede socialisatie).
In deze tijd van corona hebben we ook nog de extra maatregel: hou afstand. Maar dat hoeft geen probleem te zijn!
De wetenschappers Scott en Fuller hebben ontdekt dat wanneer een puppy gewoon een persoon ziet van op een afstand, vb. iemand ziet staan achter een poortje waar je met de schouders en kop bovenuit komt, dat dit voldoende is om aan mensen te socialiseren. Het is zelfs een voordeel dat de puppy de kans krijgt om mensen gewoon te observeren i.p.v. in interactie te moeten gaan.
Honden verkennen hun wereld in de eerste plaats door geur en niet enkel door zicht of fysiek contact. Wij mensen geven de voorkeur aan aanraken en vasthouden maar dat heeft de puppy vaak liever niet van vreemden. Door op een afstand te socialiseren geef je dus de kans aan de puppy om te ruiken en te kijken, zonder druk.
Socialiseren en opvoeden
Socialiseren is voor mij ook ineens de regels van het huis duidelijk maken. En dan heb ik het niet over de lang weerlegde en al jaren voorbijgestreefde oude theorie dat je baas moet zijn over je puppy. Aub als je dat nog denkt , lees een recent boek, blog of ander artikel en laat die onzin eindelijk los. Het gaat niet om de baas te zijn maar om samen te leven met je pup. Net zoals je je kinderen opvoedt, dien je ook je honden op te voeden. En dat betekent afspraken maken i.v.m. het huis.
Beslis jij dat de huisregel is dat je hond(en) niet op de bank mogen , bv.om haren op de bank te vermijden, …. Dan geldt deze regel ook voor je kleine puppy die o zo schattig is. Hetzelfde met in je hand bijten, opspringen, komen als je roept, …. Vindt je dat belangrijk? Dan doe je het vanaf het begin goed.
De puppy leert in het begin ook jou en je gezin kennen. Ook dat is een vorm van socialiseren. Voor mij is de gouden regel : eerst de band en dan de training! En die band bouw je op door samen dingen te ontdekken, of te “socialiseren”.
Socialiseren in praktijk
• Ga wandelen en ontdek de wereld met je puppy. Ga ook wandelen in verschillende weersomstandigheden én als het nog donker is. Observeer alles op een afstand en laat je puppy zelf bepalen hoe hij op de zaken reageert, welk tempo en welke vorm van contact. Vermijd dat je puppy gaat jagen op koeien, geiten, schapen en paarden. M.a.w. vermijd en onderbreek ongewenst gedrag direct! Sta er niet op te kijken en ga er zeker niet mee lachen (hoe grappig ook!) want dan bevestig je het gedrag en versterk je dit voor in de toekomst.
• Rij met je puppy rond in de auto (met het raam toe) en laat hem wennen aan de auto maar ook aan de dingen op de baan. Vraag mensen om de auto te benaderen en dag te komen zeggen (niet de deur te openen, …) en geef je puppy snoepjes als een voor hem of haar vreemde richting auto komt.
• Werk aan het naar je toe komen en het belonen van ander gewenst gedrag. Geef ongewenst gedrag daarentegen geen aandacht.
• Oefen op het niet jagen achter bewegende voorwerpen, achter de omheining niet op en neer te rennen (vraag vb. je buurman om mee te oefenen door langs de omheining te lopen) en oefen op het niet lopen achter allerlei voorwerpen met een motor (vb. grasmachine).
• Werk aan het wandelen zonder trekken; dat is een oefening waar je veel tijd in moet steken, maar die heb je nu.
• Als je 2 honden hebt, of een hond in je omgeving ,kan jij aan de ene kant van de omheining oefenen terwijl de 2e hond zich aan de andere kant bevindt . Zo leer je driftcontrole, aandacht voor jou mits afleiding en wandelen zonder trekken met een afleiding.
• Oefen geluiden door allerlei geluiden thuis in je huiskamer af te spelen. Dit doe je door het geluid gewoon zachtjes af te spelen en er passief aan te laten wennen. En door actief te trainen en te belonen met het geluid op de achtergrond.
• Maak je eigen blote poten pad en leer je puppy wandelen op verschillende ondergronden.
• Verkleed jezelf en je gezin met verschillende zaken om zo brillen, stokken, baarden, pruiken, rare kleding, paraplu’s, wandelstok, enz…. te leren kennen.
• Speel met je hond en leer ook daar opvoedregels zoals niet bijten en niet opspringen. Leer je hond denkspelletjes, puzzels, hondenfitness oefeningen, iets vastnemen en lossen, enz….
• Rijdt naar parken en bossen en ontdek de natuur.
• Ga zitten in een verlaten bushalte en laat je puppy wennen aan voorbijgaand verkeer.
• Neem je puppy mee als je eten gaat uithalen dat je hebt besteld.
• Oefen met al je (keuken) apparatuur in huis.
Waarschijnlijk hebben we nu ,door meer tijd en meer afstand , de best gesocialiseerde pups ooit. Met bovendien een superband er bovenop. Wij van Toscanzahoeve wensen je alvast veel plezier!
Voor meer tips en informatie raden we ons gratis YouTube kanaal aan. Ook op onze Facebookpagina kan je veel informatie terugvinden. Ook op Instagram zijn we erg actief.
Al onze online opleidingen kan je hier terugvinden. En we hebben een schat aan gratis blogartikelen en podcasts voor je.
