We weten allemaal dat genetica een belangrijke rol speelt in onze gezondheid. Maar wist je dat je leefomgeving minstens zo belangrijk is? Wetenschappers noemen dit geheel van omgevingsinvloeden het exposoom. En hoewel dit begrip vooral bekend is uit onderzoek bij mensen, geldt het net zo goed voor onze huisdieren.
Wat is het exposoom?
Het exposoom omvat alles wat je gedurende je leven ‘blootstelt’ aan je lichaam – denk aan:
- Luchtvervuiling
- Voeding en waterkwaliteit
- Medicatie en vaccinaties
- Stress en sociale omgeving
- Schoonmaakmiddelen, pesticiden en andere chemische stoffen
- Beweging en licht
Het exposoom beïnvloedt hoe je genen tot uiting komen, je immuunsysteem reageert en hoe snel je veroudert. Dit geldt niet alleen voor mensen, maar óók voor honden, katten en andere gezelschapsdieren.
Waarom is dit belangrijk voor je hond of kat?
Onze huisdieren delen hun leefomgeving met ons – en zijn daarmee vaak blootgesteld aan dezelfde schadelijke factoren. Denk bijvoorbeeld aan:
- Sigarettenrook in huis (meer kans op longproblemen of tumoren)
- Luchtverfrissers, kaarsen of reinigingsmiddelen met vluchtige stoffen (kunnen leiden tot huid- en ademhalingsproblemen)
- Bespoten grasvelden of parken (risico op vergiftiging of leverproblemen)
- Ongezonde voeding of overgewicht (verhoogd risico op diabetes en gewrichtsaandoeningen)
- Ook chronische stress (bijvoorbeeld door te weinig rust, onvoorspelbaarheid of conflicten met andere dieren) maakt deel uit van het exposoom en kan de levensduur beïnvloeden.
Onderzoek naar het exposoom bij dieren
Hoewel het meeste exposoomonderzoek bij mensen plaatsvindt, groeit de aandacht voor dierenwelzijn en omgevingsgezondheid. Dierenartsen en onderzoekers zien duidelijke verbanden tussen leefstijl, omgeving en chronische ziekten bij huisdieren. Denk aan:
- Toename van allergieën en huidproblemen
- Kanker bij honden in vervuilde gebieden
- Vroegtijdige veroudering bij dieren met weinig beweging of eenzijdige voeding
Wat kun je als eigenaar doen?
Gelukkig kun je het exposoom van je dier op veel manieren positief beïnvloeden:
- Zorg voor schone lucht en veilige schoonmaakmiddelen
- Bied kwalitatieve voeding en schoon drinkwater aan
- Beperk blootstelling aan pesticiden, rook en parfum
- Stimuleer mentale en fysieke uitdaging
- Creëer een rustige, stabiele leefomgeving
Conclusie
Het exposoom bepaalt voor een groot deel hoe gezond jij en je huisdier blijven – en hoe lang jullie leven. Door bewust om te gaan met de leefomgeving van je hond of kat, geef je ze niet alleen een beter leven, maar vergroot je ook hun kansen op een langer en gezonder bestaan.
Gezondheid is meer dan genen – het is ook de wereld waarin we leven. Dat geldt voor jou én je dier.
Inge Pauwels
